Onderhuidse puist

Onderhuidse puisten zijn ontstoken roodkleurige bulten diep onder de oppervlakte van je huid. Een onderhuidse puist heeft geen waarneembaar zwart of wit kopje met pus zoals bij de meeste andere puistjes.

De medische benaming voor een onderhuidse puist is gesloten comedo of papel. Het is een vorm van acne dat zowel bij mannen als vrouwen van alle leeftijden voorkomt.

Onderhuidse puistjes zijn pijnlijker dan de gemiddelde puist, omdat de ontsteking zich diep in de huid bevindt. De puist ligt dichter bij de zenuwen en is daardoor gevoeliger en moeilijker om zelf te verwijderen.

Je kunt een onderhuidse pukkel dus niet makkelijk zelf weghalen. De pukkel heeft in het midden geen zichtbaar wit kopje of zwart puntje zoals bij andere pukkels.

De puist ligt zo diep onder de huid dat het geen zin heeft om deze met de vingers uit te knijpen. De kans op huidbeschadiging is groot wanneer je de pukkel zonder voorbehandeling toch probeert uit te drukken.

Er bestaan gelukkig wel manieren om een onderhuidse pukkel te behandelen. Je kunt het zelf proberen tegen te gaan met eenvoudige huismiddelen of door hulp in te schakelen van een specialist.

Er zijn andere soorten puisten die je ook als onderhuidse puist kan omschrijven. Voorbeelden hiervan zijn:

• Steenpuist
• Gerstekorrel
• Cyste
• Abces

Een steenpuist is groot, hard en vooral pijnlijk. Het is een ontsteking in het haarzakje als gevolg van een infectie met de Stafylokokken bacterie. Steenpuisten zijn herkenbaar aan de zwarte kleur in het midden van de puist.

Gerstekorrels (Milia) zijn onschuldige onderhuidse bultjes. Ze zijn klein in formaat en verschijnen in meerdere bultjes bij elkaar op een plek. Zowel steenpuisten als gerstekorrels zijn onderhuidse bultjes zonder uitknijpbaar wit kopje.

De oorzaak van onderhuidse puistjes is doorgaans net zoals bij alle andere puistjes: een verstopping in de uitvoer van de talgklieren met een ontsteking als gevolg.

De oorzaak van de verstopping komt door o.a. de onderstaande redenen:

• Overproductie van de talgklieren
• Afscheiding van dode huidcellen

Een onderhuidse puist is dus in feite een ontsteking in het haarzakje van de huid als gevolg van de ophoping van talg en dode huidcellen. De verstopping en ontsteking ontwikkelt zich tot een pijnlijk gezwel onder de huid.

De talgklieren kunnen een overvloed aan talg produceren. Soms (veel) meer dan de huid nodig heeft om soepel te blijven. Je kunt dit herkennen aan de vette of glimmende huid.

Het talg neemt tijdens het wegvloeien uit de poriën ook oude huidschilfers mee. De huid heeft echter moeite om het overschot aan talg uit de poriën te voeren wanneer je veel talg en oude huidschilfers hebt. Hierdoor ontstaat er een verstopping in de opening van de afvoerbuisjes.

Bij een onderhuidse pukkel ontstaat deze verstopping onder de huid. In tegenstelling tot andere puistjes zie je bij een onderhuidse pukkel daarom geen zichtbaar wit kopje.

Er zijn verschillende redenen waarom je talgklieren overproduceren. Ieder oorzaak dat leidt tot een overproductie van talg, verstopping in de poriën en ontsteking in de haarzakjes kan een onderhuidse puist veroorzaken.

Enkele van deze redenen:

• Geslacht
• Hormonen (pubertijd, ongesteldheid)
• Erfelijkheid
• Depressie en stress
• Voeding (allergie, hoog glycemische index)

Overige oorzaken van onderhuidse puisten:

• Bepaalde medicatie
• Excessief haaruitval
• Overdadig alcohol en overmatig roken
• Schimmelinfecties
• Genetica (aanleg)
• Wrijving/belasting door bijv. kleding (acne mechanica)
• Vette cosmetica

Onderhuidse puisten zijn te herkennen aan rode of donkere bultjes op de huid, zonder een wit kopje. De bulten variëren in grootte en zijn in vergelijking met andere puistjes extra gevoelig.

Je ervaart normaal gesproken niet direct lichamelijk last van onderhuidse puistjes. Door de extra gevoeligheid voel je echter wel pijn wanneer de puist in contact komt door wrijving.

Cosmetisch zijn onderhuidse puistjes een vervelend probleem. Vooral als deze op zichtbare plekken ontstaan, zoals op het gezicht.

Je kunt ze lastig zelf verwijderen, omdat de puist diep onder de huid zit. Hierdoor heeft het ook alle ruimte om zich steeds verder te ontwikkelen. De pukkel groeit steeds verder wat leidt tot een grote en zichtbare onderhuidse bult.

Onderhuidse puisten kunnen op verschillende gebieden op het lichaam voorkomen zoals op je gezicht, rug of billen.

De meest voorkomende plekken zijn o.a.:

• Ogen of oogleden (strontje)
• Wangen
• Voorhoofd
• Oksel
• Neus
• Tong (meestal aan de onderkant)
• Lip
• Borsten
• Kin
• Wenkbrauwen
• Schaamstreek of lies
• Billen
• Oren (meestal op de oorschelp)

Onderhuidse puist op de lies of schaamstreek

Een onderhuidse puist op je lies of schaamstreek voelt zeer onaangenaam. Door wrijving van bijvoorbeeld ondergoed raakt de puist sneller geïrriteerd en is deze ook duidelijk voelbaar.

Je kunt even schrikken van onderhuidse bulten op de lies of rondom de schaamstreek. De eerste gedachte is dat het komt door slechte hygiëne of een overgedragen bacteriële infectie.

Een onderhuidse pukkel op de lies kan zeer pijnlijk zijn. De snelste oplossing bij deze getroffen gebieden is om het te laten verwijderen door een specialist.

Onderhuidse puist op de neus

Onderhuidse puisten aan de binnenkant van je neus kunnen gevaarlijk zijn. Wanneer de puist namelijk niet vanzelf weggaat, kan het complicaties opleveren door de nabijheid van de bijholte/voorhoofdsholte. In dergelijke gevallen is het raadzaam zo snel mogelijk je huisarts te raadplegen.

Je kunt onderhuidse puisten voorkomen door hetzelfde advies op te volgen als voor puistjes in het algemeen.

Je kunt de aandoening helaas niet altijd voorkomen.

Wel kun je de kans op een onderhuidse puist zo veel mogelijk verkleinen met de onderstaande basisadviezen:

1. Let op je voeding
2. Verzorg je huid regelmatig
3. Drink voldoende water
4. Vermijd stress en neem rust
5. Irriteer de puist niet (uitknijpen)
6. Raadpleeg een specialist

Je kunt op twee manieren de puist tegengaan:

• Zelf behandelen
• Professioneel behandelen (via een specialist)

Een onderhuidse pukkel gaat lang niet altijd vanzelf weg. De puist zit namelijk zo vast onder de dikke huidlaag dat het geen enkele kant op kan.

Zonder goede behandeling kan de puist dus langdurig blijven zitten. In sommige gevallen kan de puist na genezing of verwijdering zelfs weer terugkomen.

De pukkel komt vaak pas tot uitbraak wanneer de verdikte huidlaag dermate verslapt is dat het de ontsteking niet meer kan tegenhouden. Hierdoor kan het maanden tot soms wel jaren duren voordat een onderhuidse ontsteking uit zichzelf geneest.

Zelf uitknijpen is niet wenselijk, omdat dit blijvende littekens veroorzaakt. Het is daarom raadzaam om het door een specialist (bijvoorbeeld een schoonheidsspecialist) weg te laten halen. Dit is veiliger en je minimaliseert de kans op wondjes of littekens.

Als je echter geen budget hebt voor een professionele behandeling, kun je bijvoorbeeld de simpele en voordelige huismiddeltjes die hieronder staan proberen.

Bij veel en ernstig ontstoken puisten kun je beter de huisarts raadplegen en vragen om een doorverwijzing naar de dermatoloog. Indien je zorgverzekering het toelaat kun je de behandeling zelfs (deels) vergoed krijgen.

Zelf behandelen

Onderhuidse ontstekingen hebben een aantal weken tot maanden nodig om tot uitbraak te komen. Geef de puist eerst wat tijd om zich te rijpen. Vroegtijdig uitknijpen of krabben kan de ontsteking alleen maar verder irriteren, waardoor je de kans verhoogt op het onherstelbaar beschadigen van je huid.

Hieronder staan enkele manieren en adviezen om onderhuidse puisten te behandelen:

1. Vermijd de drang om de puist uit te knijpen

Hoe verleidelijk het ook is, knijp een onderhuidse puist nooit zomaar uit. Dit geldt in het algemeen ook voor alle soorten puistjes.

Bij een onderhuidse pukkel is het aangeraden om dit advies met klem op te volgen. De pukkels bevinden zich namelijk niet op het huidoppervlak en zijn daarom moeilijker – en soms zelfs onmogelijk – om zelf uit te knijpen.

Een poging om de puist uit te persen kan de ontsteking verslechteren. Het gebied rondom de puist wordt rood en geïrriteerd en valt daardoor meer op.

In het ergste geval maak je de huid kapot en krijg je (blijvende) littekens. De beste manier van handelen is om de puist zoveel mogelijk te laten rijpen, zodat je het met een veilige behandelingsmethode kan weghalen.

2. Verlicht de pijn met een warm/koud kompres

Warme en koude kompressen op een onderhuidse puist aanbrengen helpt op twee manieren:

1. Het verlicht de pijn
2. Het opent je poriën

Als een onderhuidse puist pijn doet, helpt een koud kompres om de pijn te verlichten. Gebruik een warm kompres om je poriën te openen en de puist sneller te laten rijpen.

Het is mogelijk om kleine onderhuidse puistjes te genezen door alleen gebruik te maken van een warm/koud kompres.

Je kunt warme/koude kompressen online of bij een drogist kopen. Een alternatief is een warme/koude vochtige doek. Bevochtig een kleine handdoek met koud of warm water en leg dit zo’n 5 tot 10 minuten op de getroffen plekken. Herhaal dit totdat de pijn is verlicht en/of de puisten terugtrekken.

Sommige onderhuidse puisten liggen zo diep dat het onmogelijk is om zelf de puist te verwijderen zonder de huid te beschadigen. Ook hier is het dan beter om de puist te laten verwijderen door een specialist.

3. Gebruik zelfzorgmiddelen

Huismiddeltjes kunnen effectief zijn tegen onderhuidse puisten mits de puist niet ernstig ontstoken is. De onderstaande middelen staan bekend staan om hun goede werking:

• Tea tree olie (theeboom olie)
• Honing (onbewerkt)
• Aloë vera

Tea Tree olie

Tea tree olie kan dienen als een vriendelijk alternatief voor agressieve huidproducten of medicijnen. Het maakt je huid schoon door overtollige huidschilfers, vuil en vet te verwijderen.

Tea tree olie is in verschillende concentraties verkrijgbaar in natuurwinkels, drogisterijen en apotheken. Gebruik voor optimaal effect een tea tree olie dat voor minimaal vijf procent uit theeboom olie bestaat.

De olie is ook verkrijgbaar als 100% pure theeboomolie. Deze dien je eerst te verdunnen met bijvoorbeeld kokos-, jojoba- of olijfolie.

Breng de olie twee tot drie keer per dag op de onderhuidse puist aan totdat deze geneest. Tea tree olie is veilig om dagelijks uitwendig te gebruiken.

Onbewerkte honing

Ruwe, onbewerkte honing is een ander natuurlijk alternatief voor agressieve middeltjes. Honing heeft antimicrobiële eigenschappen die bacteriën helpen verwijderen.

Het meest effectief is onbewerkte honing. Vermijd honing dat je in de supermarkt kunt kopen.

Breng voor het slapen een kleine hoeveelheid aan op de puist. Spoel het s’Ochtends af met lauw/warm water. Vergeet uiteraard daarna niet je huid te hydrateren.

4. Zelf doorprikken en uitknijpen (5 stappenplan)

Je kunt een onderhuids puistje ook zelf doorprikken en uitknijpen. Dit is niet de meest verstandige keuze omdat je littekens kunt veroorzaken. Ga daarom voorzichtig te werk.

Hieronder zie je een afbeelding (infographic) waarin je ziet hoe je in 5 stappen een onderhuidse puist kunt doorprikken:

Professioneel behandelen

Het is verstandig om pas te kijken naar de professionele behandelmogelijkheden als de onderhuidse puist zo ver mogelijk gerijpt is. Indien mogelijk laat je de puist door een huisarts, dermatoloog of schoonheidsspecialist behandelen.

Doorprikken

Een specialist kan de onderhuidse puist op een hygiënische en veilige manier weghalen door de puist door te prikken met een steriele naald.

Het doorprikken van de puist door een specialist gaat doorgaans als volgt:

1. De getroffen plek wordt eerst gedesinfecteerd
2. De huid rondom de puist wordt subtiel gemasseerd om het vastzittend pus en etter in beweging te brengen
3. Er wordt een klein gaatje gemaakt door de puist te prikken met een steriele naald. Bij een zeer verdikte huidlaag maakt men een sneetje met een klein scherp mesje
4. De pus wordt met de vingers of speciaal instrumentarium uitgeknepen
5. Het wondje wordt schoongemaakt met een desinfectiemiddel of alcohol

Microdermabrasie en chemische peelings

Een microdermabrasie behandeling staat bekend om z’n helende werking tegen littekens. Vooral bij littekens als gevolg van ernstige acne.

Chemische peelings kunnen ook effectief zijn tegen onderhuidse puisten. Het wordt doorgaans ingezet voor de behandeling van mee-eters en papels.

Beide behandelingen worden uitgevoerd door een schoonheidsspecialist.

Laserbehandeling of lichttherapie

Een huidbehandeling met laser of licht wordt gebruikt om de bacteriën tegen te gaan die ontstekingen veroorzaken. Daarnaast stimuleert het de talgklieren om minder talg te produceren waardoor de kans puistjes afneemt.

De behandeling reikt tot diep onder de huid zonder deze te beschadigen. Een laserbehandeling of lichttherapie kan daarom geschikt zijn om ontstekingen diep onder de huid te verhelpen.

Medicijnen tegen acne

Richt je tot het gebruik van acne medicijnen wanneer de reguliere behandelmethodes tegen onderhuidse puisten niet of nauwelijks werken. Je hebt in dit geval waarschijnlijk last van hardnekkige, ernstige of steeds terugkerende puisten.

Onderhuidse puisten kun je behandelen met zogeheten topische medicijnen. Dit zijn geneesmiddelen die je uitwendig gebruikt, dat wil zeggen; plaatselijk aanbrengt of smeert op de buitenkant van je huid.

Medicijnen die effectief werken tegen onderhuidse ontstekingen bevatten doorgaans een van de twee onderstaande bestanddelen:

• Retinoïden
• Antibiotica
• Benzoylperoxide

Retinoide

Een retinoïde voorkomt verstoppingen in het haarzakje. Een antibioticum gaat de bacteriën die acne veroorzaken tegen.

Antibiotica

Antibiotica in de vorm van een smeerbare gel of crème is een effectief geneesmiddel tegen onderhuidse ontstekingen. Je kunt het ook preventief inzetten, bijvoorbeeld bij gevallen wanneer je last hebt van terugkerende puisten.

Vaak voorgeschreven antibiotica voor acne zijn:

• Clindamycine
• Erytromycine

Deze medicijnen komen in een crème-, of gelformule die je een tot twee keer per dag aanbrengt. Als je een gevoelige huid hebt smeer je eerst eenmaal dagelijks een kleine hoeveelheid. Kijk dan hoe je huid op het medicijn reageert alvorens je deze tweemaal daags gebruikt.

Benzoylperoxide

In sommige gevallen is alleen het gebruik van antibiotica niet voldoende doeltreffend. Je kunt in dit geval een antibioticum combineren met een ander middel tegen acne zoals benzoylperoxide of salicylzuur.

Het antibioticum bestrijdt de bacteriën en vermindert ontstekingen, terwijl benzoylperoxide en/of salicylzuur de onderhuidse puist uitdroogt.

Geneesmiddelen tegen acne en puistjes kun je krijgen op recept van een gekwalificeerd arts.

Hieronder staan de meest gestelde vragen over onderhuidse puisten. Heb je een vraag die nog niet in dit artikel is behandeld? Stuur ons dan een bericht.

Hoe lang blijven onderhuidse puisten zitten?

Het is niet precies in te schatten hoe lang een onderhuidse puist blijft zitten. Dit kan een paar dagen tot maanden en soms wel jaren duren. Als de pukkel niet na twee of drie weken vanzelf weggaat dan kun je er vanuit gaan dat deze lang blijft zitten. Hardnekkige onderhuidse ontstekingen kun je het snelst en veiligst via een specialist laten weghalen. Je betaalt hier natuurlijk wel voor maar dan weet je zeker dat je het met zo min mogelijk littekens verwijderd.

Waar vind ik meer informatie over onderhuidse puistjes?

Op Wikipedia staat een uitgebreid artikel over acne en andere huidaandoeningen. De website van Thuisarts.nl heeft een duidelijke uitleg over hoe haarzakjes ontsteken. Op Apotheek vind je nog meer basistips om puistjes tegen te gaan.

Foto’s van onderhuidse puisten

Enkele foto’s van onderhuidse puistjes. Op de eerste foto zie je een puist op de neus. De tweede foto laat een pukkel op het ooglid zien. Op de laatste foto zie je een puist op de schouder.

Youtube video over een onderhuidse puist

In het Youtube filmpje hieronder zie je hoe een onderhuidse puist wordt doorgeprikt en uitgeknepen: